کدام موتور Unreal 4 یا Unity 5 ؟

طی چند ماه اخیر که به وبسایت‌ها و فروم‌های معتبر بازی‌سازی فارسی جهت کنجکاوی و یا احیاناً یاد گرفتن مطالب و اطلاعات جدید مراجعه می‌کردم، با افراد تازه‌کار زیادی روبرو میشدم که با مطرح کردن سوالاتی از قبیل اینکه کدام انجین بازی سازی بهتر است یا اینکه کدام انجین را یاد بگیریم، سعی داشتند از این گیجی و سردرگمی انتخاب یکی از دو انجین بازی سازی Unity 5 و Unreal 4 به نوعی خلاص شوند. از این رو ما در مقاله پیشرو می‌خواهیم به بررسی ویژگی‌ها و تفاوت‌های دو انجین بازی‌سازی Unity 5 و Unreal 4 پرداخته تا از سردرگمی آن دست از تازه‌کارانی که در انتخاب این دو انجین بازی سازی با دغدغه‌های فکری زیادی روبرو می‌شوند تا حد امکان بکاهیم. البته دقت داشته باشید که ما در این مقاله، صرفاً کلیات را مورد بررسی قرار داده و وارد تفاوت‌ها و ویژگی‌های جزیی این دو موتور نخواهیم شد.

مقدمه انجین بازی سازی (Unreal 4 یا Unity 5)

طی چند سال اخیر دو انجین بازی سازی بزرگ Unity 5 و Unreal 4 طرفداران زیادی مخصوصاً در کشور ما ایران، برای خود دست و پا کرده‌اند. اغلب شرکت‌های بزرگ بازی‌سازی، از موتورهای تولیدی خود برای ساخت بازیهاشان استفاده می‌کنند اما به هر حال در این بین استودیوهای مستقل و حتی شرکت های بزرگ بازی‌سازی دیگری نیز هستند که از این دو انجین و یا سایر موتورهای آماده دیگر برای ساخت بازی‌های بزرگشان استفاده کرده‌اند.

در این زمینه به عنوان مثال می‌توان به بازی‌های معروفی همچون Dead Island 2 و بازی موبایلی Hitman Sniper را نام برد که به ترتیب توسط دو موتور آنریل و یونیتی طراحی و تولید شده‌اند. اگر شما هم به عنوان یک شرکت نوپا قصد دارید وارد این عرصه شده و بازی‌های بزرگی خلق کنید، ابتدا باید یک انجین بازی سازی برای ساخت بازی مد نظر خود انتخاب کنید. ما در ادامه این مقاله قصد داریم به شما راهنمایی‌های لازم جهت انتخاب یک موتور مناسب را ارائه کرده، تا در مراحل ساخت بازی با مشکلات زیادی دست به گریبان نشوید. با ما همراه باشید.

همانطور که گفته شد در حال حاضر بازی‌های فوق العاده بزرگ و معروفی توسط دو انجین بازی سازی آنریل و یونیتی توسط شرکت‌های مختلف ساخته شده است. اینکه کدام یک از این دو موتور برای شما مناسبتر است، به نوع بازی‌ای بستگی دارد که شما تصمیم به ساختن آنرا دارید. در واقع این بازی شماست که تاثیر زیادی در انتخاب یکی از این دو موتور بازی‌سازی دارد. در ادامه به نقاط قوت و ضعف هر یک از این دو موتور در زمینه‌های مختلف از جمله زبان برنامه‌نویسی، گرافیک، رابط کاربری و .. اشاره کرده تا شما بتوانید با در نظر گرفتن این ویژگی ها و نقصها، موتور مناسب برای بازی خود را انتخاب کنید. با ما همراه باشید.

اولین سوالی که شما در این مرحله باید از خود بپرسید این است که از یک موتور بازی‌سازی چه انتظاری دارید و اینکه چه نوع بازی‌هایی را می خواهید با این موتور بسازید. البته دقت داشته باشید اینکه ما می‌گوییم انجین های بازی سازی، از آن جهت است که هدف اصلی آنها ساخت بازیست. جالب است بدانید حوضه عملیاتی این موتورها صرفاً مربوط به ساخت بازی‌های رایانه‌ ای نیست و کارهای چندرسانه‌ای زیبایی را نیز می‌توان تحت بستر این موتورها پیاده سازی کرده و به نمایش گذاشت.

برای شروع کار شما باید جواب یک سری سوالات موجود در این زمینه را مشخص کنید که در ادامه به آنها اشاره شده است:

شما در این مرحله باید مشخص کنید که بازی مد نظر شما یک بازی پلتفرمر دو بعدیست یا یک بازی اکشن ماجراجویی سه بعدی؟ یا حتی ممکن است بازی شما به صورت ترکیبی از حالت دو بعدی و سه بعدی باشد؟ شاید تازه‌کار باشید و صرفاً قصد ساختن یک بازی ساده را دارید؟ شاید هم می‌خواهید بازی خود را مبتنی بر مرورگر یا تحت موبایل بسازید؟ سیستم مد نظرتان از نظر کسب در آمد از بازی چگونه است؟ پرداخت درون برنامه‌ای، تبلیغات درون برنامه‌ای یا صرفاً فروش خود بازی؟

اینها سوالاتی هستند که شما باید پیش از شروع کار، از خود پرسیده و جواب هر یک از آنها را مشخص کنید. در واقع شما با پاسخ به این سوال‌ها می‌توانید انتخاب بسیاری مطمئنتری در حوضه گزینش موتور بازی‌سازی خود داشته باشید. البته دو موتور آنریل و یونیتی آنقدر قدرتمند هستند که از پس تمامی کارهای مد نظر شما به خوبی برآیند. اما به هر حال ممکن است این دو موتور بسته به خواسته شما، در زمینه خاصی، نسبت به دیگری، برتری محسوس و قابل توجهی داشته باشد.

زمانی که صحبت از بازی‌های موبایلی می‌شود، موتور قدرتمند یونیتی واقعاً در این زمینه توانایی خود را با بازی‌های بی شماری که توسط آن ساخته شده، به همه ثابت کرده است. اگر شما در نظر دارید روی یک بازی دوبعدی کار کنید، موتور یونیتی گزینه فوق العاده‌ایست چرا که از یک طرف ویژگی‌های دوبعدی بسیار کارآمد و دم‌دستی‌ای را در دل خود جای داده و از طرف دیگر انجام کارها و فرایندهای مختلف در آن، بسیار آسان در نظر گرفته شده است. البته ناگفته نماند که با پیشرفت و گسترش محبوبیت بازی‌های موبایلی، سازندگان موتور آنریل، در جدیدترین نسخه این موتور یعنی آنریل انجین 4، ویژگی های دو بعدی بسیار کارآمدی را نیز در آن گنجانده‌اند.

از طرف دیگر اگر بخواهید یک بازی سه بعدی بسازید، یونیتی گزینه قابلی در این زمینه به شمار می‌رود. اما به هر حال از نظر گرافیک، هنوز نسبت به آنریل انجین جای کار زیادی دارد. البته اگر در ساخت بازی سه بعدی خود، خیلی گرافیک را اولویت قرار ندهید، می‌توان گفت که ساخت آن با یونیتی تا حد زیادی برای شما راحتتر خواهد بود.

قیمت انجین بازی سازی:

همانطور که گفته شد، انتخاب یک موتور بازی‌سازی وابستگی شدیدی به نوع بازی مد نظر شما دارد. اما به هر حال موضوع قیمت هر یک از این دو موتور نیز می تواند تاثیر زیادی در انتخاب هر یک از آنها به عنوان موتور بازی‌سازی داشته باشد. در این زمینه، یک نسخه کاملاً رایگان توسط سازندگان این شرکت عرضه شده که تمامی افراد به راحتی می‌توانند کار خود را با آن شروع کنند. اگر شما تازه قصد ورود به این صنعت را داشته باشید، این موتور، گزینه بسیار خوبی برای شروع کار شما محسوب می‌شود.

البته دقت داشته باشید با توجه به رایگان بودن این نسخه، ویژگی‌های قابل توجه دیگری را از دست خواهید داد که البته با توجه به اینکه تازه‌کار هستید جای نگرانی وجود ندارد و مدتی می‌توانید زمان خود را صرف یادگیری ویژگی‌های گنجانده شده در نسخه رایگان این موتور قرار دهید. البته نسخه‌های کرک شده این موتور نیز در سایت‌های مختلف فارسی گنجانده شده که می‌توانید از آنها هم استفاده کنید. البته برای عرضه بازی‌ها، مخصوصاً عناوین بزرگ در فروشگاه‌های خارجی، به احتمال زیاد در صورت استفاده از نسخه‌های کرکی با مشکلاتی روبرو خواهید شد.

با این وجود اگر تمایل داشته باشید نسخه حرفه‌ای این موتور را به صورت قانونی در اختیار داشته باشید، دو گزینه پیش روی شما قرار گرفته است. یکی پرداخت 1500 دلار به صورت یکجا بوده، و دیگری نیز پرداخت مبلغ 75 دلار به ازای هر ماه.

در این حالت اگر شما قصد داشتید بازی خود را به فروش برسانید، دیگر نیازی به پرداخت مبلغ اضافه بر سازمان به شرکت سازنده یونیتی ندارید. همچنین اگر شما به عنوان یک شرکت بزرگ قصد ورود به این صنعت را داشته باشید، برد خوبی کرده‌اید چرا که تنها با پرداخت مبلغ 1500 دلار می‌توانید تمامی درآمد حاصل از فروش یک بازی را از آن خود کنید. البته دقت داشته باشید به ازای هر بازی موبایلی دیگری که ساخته و منتشر می‌کنید، باید یک 1500 دلار جداگانه دیگر نیز به این شرکت بپردازید که در مقابل سود احتمالی بازی شما، مبلغ ناچیزیست.

خبر خوش در مورد آنریل انجین 4 این است که این موتور صرفاً یک نسخه کامل بوده و به دو نسخه رایگان و پولی تقسیم نشده است. همچنین اخیراً آنریل انجین 4 توسط شرکت سازنده آن یعنی اپیک گیمز، کاملاً رایگان در دسترس علاقه‌مندان قرار گرفته است.

با این حساب شما می‌توانید به تمامی ویژگی‌های این موتور بدون هیچ گونه‌ هزینه‌ای دسترسی داشته و کار با آنرا شروع کنید. البته زیاد عجله نکنید چرا که شما به ازای هر میزان درآمدی که از بازی‌های ساخته شده خود حال چه از طریق فروش خود بازی، چه پرداخت درون برنامه‌ای و چه تبلیغات درون برنامه‌ای به دست می‌آورید، 5 باید درصد آنرا به شرکت اپیک گیمز تقدیم کنید.

محتویات آموزشی انجین بازی سازی:

هر دو موتور یونیتی و آنریل از وبسایت مخصوص به خود برخوردار بوده، که محتویات آموزشی گسترده و قابل توجهی را برای کمک به علاقه‌مندان در سطوح مختلف ارائه کرده‌اند. در این زمینه می‌توان به مستندات، ویدئوهای آموزشی، راهنمای قدم به قدم و .. اشاره کرد.

در این زمینه محتویات آموزشی آنریل تا حدی نسبت به یونیتی پربارتر و غنی‌تر بوده و از توضیحات کاملتری برخوردار است. البته یونیتی در زمینه ارائه ویدئوهای آموزشی، نسبت به آنریل بهتر عمل کرده و بخش‌های زیادی را به صورت ویدئویی تحت پوشش خود قرار داده است. همچنین هر دو شرکت سازنده، هر از چند گاهی، کلاس‌ها و سمینارهای آموزشی زنده‌ای را برای علاقه مندان برپا می‌کنند.

پشتیبانی از پلتفرم:

موتور یونیتی از نظر پشتیبانی از پلتفرم‌های مختلف، نسبت به آنریل مستعدتر عمل کرده و پلتفرم‌های بسیار بیشتری را تحت پوشش خود قرار داده است.

آنریل: Windows PC, Mac OS X, iOS, Android, VR, Linux, SteamOS, HTML5, Xbox One, PS4

یونیتی: Windows PC, Mac OS X, Linux, Web Player, WebGL, VR(including Hololens), SteamOS, iOS, Android, Windows Phone 8, Tizen, Android TV and Samsung SMART TV, Xbox One & 360, PS4, Playstation Vita, and Wii U

زبان‌های برنامه‌نویسی انجین بازی سازی:

اگر در حال حاضر کمی با انجین بازی سازی آشنا باشید، بدون شک دیگر باید بدانید که برنامه‌نویسی جزء لاینفک و جدانشدنی در طراحی و ساخت قسمت های مختلف یک بازی، حداقل در این دو موتور بازی‌سازی و مخصوصاً هنگام ساخت بازی‌های بزرگ و پیچیده است. بسته به اینکه شما و یا به طور کلی اعضای شرکت شما پیش از این با چه زبانی برنامه‌نویسی آشنا بوده و کار می‌کردید، انتخاب موتور بازی‌سازی، اهمیت دوچندانی پیدا می‌کند.

در این زمینه موتور آنریل انجین، از زبان شیء گرای C++ بهره برده و در موتور یونیتی نیز برای پیشبرد کارها و فرامین مختلف، می توان از دو زبان محبوب سی شارپ و جاوا اسکریپت استفاده کرد. البته در نسخه‌های قدیمی یونیتی، یک زبان دیگر با نام Boo نیز قابل استفاده بود که به دلیل عدم تمایل برنامه‌نویسان به استفاده از این زبان ناشناس، شرکت سازنده، از نسخه 5 به بعد، دیگر از این زبان پشتیبانی نکرد.

اینکه کدام یک از این دو موتور از نظر زبان برنامه‌نویسی مناسبتر است، بستگی به تجربه‌های قبلی شما با این زبان‌های برنامه‌نویسی دارد. برخی فکر می‌کنند که زبان C++ قدیمیست، بعضی هم به اسم آن قسم می‌خورند. به هر حال در این زمینه، اولویت با تجربه‌های پیشین شما با هر یک از زبان‌های برنامه‌نویسی‌ای بوده که هر یک از این دو موتور از آن پشتیبانی می‌کنند.

Blueprint:

اگر با نسخه‌های قبلی آنریل و مخصوصاً با نسخه محدود و رایگان این موتور، یعنی UDK کار کرده باشید، حتماً به یاد دارید که رابط برنامه نویسی گرافیکی مورد استفاده آنها، در قلب یک رابط کاربری به نسبت ساده، با عنوان Kismet قرار گرفته بود. شرکت اپیک گیمز برای راحتی کار و افزایش اختیارات طراحان و برنامه نویسان، در جدیدترین نسخه آنریل خود یعنی آنریل انجین 4، یک سیستم جدید تحت عنوان سیستم اسکریپت نویسی بصری Blueprint را معرفی کرده است. در واقع این سیستم، جایگزین ابزار Kismet شده، با این تفاوت که امکانات و قابلیت‌های بسیار گسترده‌تری را در اختیار افراد قرار می‌دهد.

ساختار این سیستم به گونه‌ایست که شما می‌توانید با اتصال نود(گره)های مختلف به یکدیگر، فرامین مد نظر خود را اعمال کنید. در واقع در این سیستم از نظر فنی، شما حتی نیاز به نوشتن یک خط کد نیز ندارید. به هر حال اگر شما هم از آن دسته از برنامه نویسان قدیمی هستید که تمایلی به روشهای گرافیکی و بدون کد ندارید، باز هم جای نگرانی وجود ندارد. چرا که اپیک گیمز، سیستم کدنویسی قدرتمندی را به مانند گذشته و حتی بسیار منعطفتر و گسترده‌تر از قبل، در این نسخه از آنریل انجین خود گنجانده است.

البته دقت داشته باشید که سیستم Blueprint، از محدودیت‌هایی هم در زمینه‌های مختلف برخوردار بوده اما به هر حال اگر شما در این حوضه، تازه‌کار محسوب می‌شوید، برای شروع کار، این ابزار گزینه بسیار خوبیست. به طور کلی سیستم Blueprint در شرایطی مناسب است که شما قصد ندارید عملیات پیچیده و خاصی را در بازی خود شبیه سازی کرده و اعمال کنید.

ناگفته نماند که فراگیری همین ابزار، به آن دست از افرادی که تا پیش از این سابقه برنامه‌نویسی به صورت نوشتن خود را نداشته‌اند کمک زیادی در درک ساختار کلی برنامه‌نویسی آنها خواهد کرد. در آینده و زمانی که این دست افراد بخواهند بازی‌های بزرگی طراحی کنند مسلماً باید به سمت برنامه‌نویسی روی آورده و با چم و خم کار آشنا شوند. حال این افراد با فراگرفتن سیستم Blueprint که در واقع یک رابط برنامه‌نویسی به صورت بصری بوده، به راحتی می‌توانند برنامه‌نویسی به صورت کدی را درک کرده و با ساختار آن زودتر آشنا شوند.

فروشگاه:

هر دو موتور یونیتی 5 و آنریل انجین 4 به صورت داخلی مجهز به سیستم Asset Store هستند. شما در این بخش می‌توانید نسبت به دانلود و خرید مواردی همچون کاراکترهای آماده، اصوات و .. اقدام کنید. البته در این زمینه یونیتی نسبت به آنریل، بهتر عمل کرده، و محتویات آماده بیشتری را در اختیار بازی سازان قرار می‌دهد.

عدم وجود بخش Profiler در نسخه رایگان یونیتی:

متاسفانه نسخه رایگان یونیتی فاقد بخش Profiler بوده و تنها شما در نسخه حرفه‌ای می‌توانید از این قابلیت استفاده کنید. این حالت، به تنهایی می تواند عامل تعیین کننده‌ای برای توسعه دهندگان بزرگ برای شروع کار با این موتور باشد. حال شاید بپرسید این قابلیت به چه دردی می خورد.

در واقع شما با این قابلیت می‌توانید بخش‌های مختلف را از نظر میزان مصرف منابع سیستم کنترل کرده و نسبت به اصلاح بخش‌هایی که منابع زیادی از سیستم را هدر می‌دهند اقدام کنید. به طور کلی شما با این ابزار می‌توانید نسبت به بهینه سازی بازی برای اجرا روی سیستم های مختلف اقدام کنید.

قابلیت‌های گرافیکی:             

از نظر گرافیک، موتور Unreal 4 به خوبی توانایی ساخت بازی‌های نسل جدید را داراست. شما می‌توانید با جست‌وجویی در اینترنت به لیست بازی‌های بزرگی که با این موتور بازی تحت کنسول‌های مختلف ساخته شده، دسترسی پیدا کرده و به این حقیقت پی ببرید. این موتور به خوبی از پس پردازش سیستم‌های پیچیده شبیه سازی ذرات و نورپردازی پیشرفته داینامیک بر می‌آید.

البته در نسخه جدید یونیتی یعنی Unity 5 نیز شاهد افزایش گرافیک چشم‌گیری در حوضه گرافیک سه بعدی نیز هستیم. اما به هر حال گرافیک پایینتر در یونیتی نسبت به آنریل مخصوصاً در حوضه بازی‌های سه بعدی، تا حدی توی ذوق می‌زند.

اگر به عنوان حداقل یک گیمر در حال خواندن این مقاله هستید، حتماً می‌دانید تجربه ثابت کرده که گرافیک، همه چیز یک بازی نیست. شما به عنوان یک شرکت تازه‌کار به هیچ وجه لازم نیست سراغ بازی‌های با کیفیت کنسولی بروید. شما می‌توانید ابتدا با بازی‌های دو بعدی و یا سه بعدی نه چندان بزرگ کار خود را شروع کرده، و بعد با کسب تجربه، سراغ ساخت و طراحی بازی‌های بزرگ کنسولی با گرافیک بالا بروید.

سهولت در انجام فرامین:

حقیقت آن است که این حالت کاملاً سلیقه‌ای بوده و بسته به تجربیات قبلی شما دارد. درست است که یونیتی در مقایسه با موتورهای بزرگ، تا حدی در این زمینه پرچم دار است اما از آن طرف نیز سازنده آنریل یعنی اپیک گیمز در نسخه جدید این موتور، تلاش زیادی جهت افزایش سرعت انجام فرامین مختلف، مخصوصاً با اضافه کردن سیستم Blueprint، گنجاندن رابط گرافیکی درونی برای طراحی رابط کاربری بازی و .. کرده است

اگر با نسخه‌های قبلی آنریل انجین کار کرده باشید، حتماً به یاد دارید که ما در برخی از نسخه‌ها مجبور بودیم، رابط کاربری بازی خود را در نرم افزار ادوبی فلش طراحی کرده و سپس وارد موتور کنیم. حال همانطور که گفتیم، شرکت اپیک گیمز در نسخه جدید موتور خود یعنی آنریل انجین 4، این فرایند را به صورت داخلی در درون خود موتور، و در داخل یک محیط کاربرپسند گنجانده تا روند کار با سرعت و دقت بیشتری پیش رود.

نتیجه گیری:

همانطور که ملاحظه کردید، هر یک از این دو انجین بازی سازی از قابلیت‌های مشترک و البته از تفاوت‌های به نسبت محسوسی نیز در زمینه‌های مختلف برخوردار بودند. حال اینکه شما باید با کدام موتور کار خود را شروع کنید، به نوع بازی و همچنین تجربیات قبلی شما در حوضه‌ کاری نرم افزارهای مشابه برمی‌گردد.

در هر صورت اگر با تمامی تفاسیر هنوز هم در انتخاب یکی از این دو انجین بازی سازی برای شروع ساخت بازی خود مردد هستید، پیشنهاد می‌کنیم خود به صورت عملی هر دو موتور را بررسی کرده تا ببینید با کدام یک راحتتر هستید. به هر حال سلیقه هر شخصی متفاوت است. ممکن است به شما توصیه شود که برای بازی مد نظرتان از آنریل استفاده کنید، اما ممکن است با توجه به تجربه‌های پیشین شما، یونیتی برای شما مناسبتر باشد و بالعکس.

در پایان امیدواریم این مقاله آموزشی مورد توجه شما دوستداران این صنعت قرار گرفته باشد.